SAR Değeri

CEP TELEFONU ve SAR DEĞERİ

Elektromanyetik alanda çalışan GSM haberleşme araçlarının insan sağlığına olumsuz etkileri mevcuttur. Bu etkilerden bahsetmeden evvel cep telefonu ve elektromanyetik alan konusunun etraflıca anlaşılabilmesi için bazı teknik terimlere açıklık getirmek gerekiyor. İlerleyen satırlarda ise SAR değeri nedir ve neden dolayı önemlidir bunu anlatacağım.
Elektrik alanı nedir?
Bir elektrik yükünün bir başka elektrik yükü üzerinde oluşturduğu çekme veya itme kuvveti etkisini ifade eder. Her elektrik yükü bir elektrik alanı üretir. Elektrik alanı elektrik yüklerinin varlığı ile meydana gelir. Mesela elektrik şebekesine bağlı bir ampul, içinden akım geçmese bile bir elektrik alanı oluşturur. Bir cihazın beslenme gerilimi yükseldikçe, ortaya çıkan elektrik alanı da yükselir. Elektrik alan şiddetinin (EAŞ) birimi metre başına volt (Volt/metre) şeklinde ifade edilir. EAŞ kaynaktan uzaklaştıkça hızla azalır. Elektrik alanı, yalıtkan nitelik taşıyan bina, ağaç gibi nesnelerce engellenir.
Manyetik alan nedir?
Manyetik alanın ortaya çıkışı elektrik yüklerinin yer değiştirmesiyle, yani bir elektrik akımı dolanımı olduğunda meydana çıkar. Lamba yanınca, elektrik alanıyla birlikte, kablo ile lambaya geçişinden kaynaklanan bir manyetik alan da söz konusudur. Akım ne kadar yüksekse, bunun bir sonucu olan manyetik alan da o kadar yüksek olur. (Özellikle eski evlerde ortaya çıkan karıncaların, halı altında kalan elektrik kablosu boyunca ölü olarak sıralandıkları gözlenmiştir.) Manyetik alanın şiddeti kaynaktan uzaklaştıkça hızla azalır. Elektrik alanındaki engelleyiciler etki kaybettirirken manyetik alanda nesneler engel teşkil etmez. Serbestlik söz konusudur.
Elektromanyetik alan nedir?
Elektromanyetik alan, manyetik alan ve elektrik alanı bir araya geldiğinde ortaya çıkar. Elektrik dalgası ve manyetik dalga ışık hızında birlikte yer değiştirirler. Frekansları ve dalga uzunlukları elektromanyetik alanların belirgin özellikleridir.
Frekans nedir?  Dalganın bir saniyedeki titreşim sayısına frekans denir. Hertz (Hz) ile ölçülmektedir.
Dalga Uzunluğu nedir? Bir titreşim sırasında dalganın kat ettiği mesafedir.
Frekansın yükselmesi demek dalga uzunluğun kısalması anlamına gelir. Böyle bir alanda yayılan enerji yüksektir.

SAR değeri (Özgül Soğurma Hızı) nedir?

Elektromanyetik alanda 10kHz – 300 GHz frekans aralığında çalışan sistemler şunlardır; radyo, televizyon ve telsiz sistemleri, GSM haberleşme sistemleri, radar, uydu haberleşme sistemleri, mikrodalga fırınlar, tıpta ve sanayide RF frekansında çalışan sistemler. Bahsedilen sistemlerin yarattığı elektromanyetik radyasyonun canlı doku ile etkileşiminin ölçüsü olarak özgül soğurma hızı (SAR) tanımlanmaktadır. Işınlar madde üzerinde tutulduğunda ısıya dönüşür, bu olaya soğurma denir. SAR dokularda soğurulan ve ısıya dönüşen güçle ilintilidir.
İnsan sağlığı açısından tehlikeli olabilecek sınırlamaları tanımlayıcı limitler bulunmaktadır. İnsan vücudunun sıcaklığını bir derece arttıracak elektromanyetik enerjinin soğurulmasının zararlı olduğu tanımından yola çıkılarak 4W/kg değeri sınır olarak belirlenmiştir. Avrupa'da baş bölgesi için SAR değeri  üst limiti 2W/kg, kol ve bacaklar için SAR üst limiti 4 W/kg dır. Yani kilonuz başına dokuların soğurabileceği üst limit 4W/kg dır. Temel limitler iş yerleri için 0,4 W/kg SAR ve halka açık genel yerler için 0,08 W/kg SAR olarak belirlenmiştir. Belirtilen değerlerde 6 dakika temel alınmıştır.
Dünya Sağlık Örgütü tarafından yürütülen Elektromanyetik Alan Projesi'nde cep telefonu SAR değerleri için en fazla 0,1 W/kg SAR değeri önerilmektedir.
Dolaşımdaki cep telefonlarının SAR değeri için aşağıdaki linkten yararlanabilirsiniz. Ayrıca birçok siteden bu değerlere kolayca ulaşabilirsiniz.
http://teknolojisokagi.com/cep-telefonlari-sar-degerleri/
Bu açıklamalardan sonra cep telefonu kullanırken dikkat edilmesi gerekenlere kısaca değinelim.

• Cep telefonları, elektromanyetik alan etkisi yaratan baz istasyonları ile devamlı bir etkileşim halindedir. Telefon ilk çaldığında ise çok yüklü bir manyetik alan oluşur. Çalar çalmaz açılması durumunda soğurma etkisi nedeniyle baş bölgesi olumsuz etkilenir. Bu nedenle telefonu açmak için acele etmemek gerekir.
• Elektrik ve manyetik alan etkileri nedeniyle geceleri yattığınız odada cep telefonu hatta elektronik saat bile bulundurmayın. Beyin ve göğüs hizanızdan özellikle uzak tutun. 
• Cep telefonu ile görüşmenizi çocuklardan uzakta ve olabildiğince kısa süreli yapın. Mümkünse kulaklık kullanın. 
• Anne adayı iseniz aşağıda verdiğim linke göz atmanızı öneririm. Bu linkte Çukurova Üniversitesi'n de yapılan bir araştırmada, elektronik aletlerin yaydığı manyetik alanın bebeklere etkileri ile ilgili bir yazı mevcut. http://www.gidahareketi.org/Sakin-Acmayin--1936-haberi.aspx
• Telefonun uydudan veya baz istasyonundan çektiği gücün değeri sağlığımızı doğrudan etkilediği için telefon alırken SAR değeri araştırması yapın. Düşük olanları tercih edin.

foto Zülal Garipkuş

Kişilerin dikkat etmesinin yanında devletin ve kurumların üzerine düşen görevlerde vardır.  Bunlara çok kısa değineceğim. Baz istasyonlarının uygun şartlarda kurulumu, üretim ve ithalat aşamasında SAR değeri yüksek telefonlara yasak getirilmesi, kaçak ürünlerin ülkeye girişinin önlenmesi, tüketicinin bilgilendirilmesi için telefonların üzerine SAR değerinin yazılması gibi önemli noktalara dikkat edilmelidir.
İnternet aracılığı ile elektromanyetik alan şiddeti ölçüm sistemi bulunan noktaları incelemek isterseniz aşağıdaki linki seçebilirsiniz.
http://ema-olcum.btk.gov.tr/

Telefonun insan sağlığına verdiği zararların tespitine yönelik sürekli araştırmalar yapılmaktadır. Araştırmalar sonucunda aşağıda sıralanan bulgular elde edilmiştir.

• Kandaki zararlı proteinlerin ve toksinlerin beyne girmesini engelleyen savunma mekanizmasını devre dışı bırakmaktadır. 
• Yorgunluk, baş ağrısı, baş dönmesi, deride yanma hissi ortaya çıkmasına sebep olmaktadır.
• Yüksek tansiyon oluşmasına ve dikkatin dağılmasına sebep olmaktadır.

Manyetik alanlar, cep telefonları haricinde başka cihazlarla da insan sağlığını doğrudan etkilemektedir. Bu çok kapsamlı konuya şimdilik nokta koyup, bilgisayarın başından kalkıp, temiz hava almanın vaktidir diyerek nokta tuşuna basıyorum.